skip to main |
skip to sidebar
BERRIA: Sexu berekoen ezkontzak onartu beharko ditu AEBetako Gobernuak
«DOMAren inguruko erabakia aurrerapauso historiko bat da ezkontzen
arteko berdintasunean. Maitasuna, maitasuna da». Twiterren idatzitako
mezu horrekin egin dio ongietorria Barack Obama AEBetako presidenteak
Auzitegi Gorenak hartutako erabakiari. Bederatzi epailek osatzen dute
auzitegia, eta horietako bortzek konstituzioaren aurkakotzat jo dute
DOMA Ezkontza Defendatzeko 1996ko Akta. Lege horretan ezkontza «soilik
emakume baten eta gizon baten arteko batasun legala» dela erraten da;
horregatik, ezkondutako gay eta lesbianek ezin zituzten ezkontide
heterosexualen ezagutza eta onura fiskal berak jaso gobernu
federalarengandik (gobernu zentralarengandik). Orain, herrialde osoan
jaso ahalko dituzte onura horiek. Hala ere, sexu berekoen ezkontzak
onartzea ala ez estatu bakoitzaren eskumena izanen da aurrerantzean ere.
1996ra
arte, AEBetako Gobernuak ez zuen ezkontzaren inguruko irizpiderik:
estatu batek onartzen bazuen, berdin balio zuen Washingtonentzat. Bill
Clintonen gobernuak onartutako DOMArekin aldatu zen hori. Auzitegi
Gorenak orain ebatzi du orduan hartutako erabakiak konstituzioa urratzen
duela. Ebazpenean dio sexu bereko ezkontideek «karga bat pairatu» behar
izan dutela Domaren ondorioz, legearen helburua baitzen «estatuek
onartutako ezkontzen artean talde bat bereiztea berdintasuna urratzeko».
DOMAren
aurkako epaia Edith Windsor 83 urteko emakumeak abiarazitako prozesutik
etorri da. Windsor 2007an ezkondu zen bertze emakume batekin, Thea
Spyerrekin. Spyer 2009an hil zen, eta haren oinordetzan jasotako
ondareagatik Windsorrek 363.000 dolar (279.000 euro) ordaindu behar izan
zizkion gobernu federalari zergetan. Bikote heterosexualek halako
kopururik ordaindu beharrik ez zutela eta, berdintasun eskubidea urratu
zitzaiola argudiatu zuen Windsorrek, eta DOMAren aurkako prozesua hasi
zuen.
Obamak duela bi urte jakinarazi zuen gobernuak DOMA
aplikatzen jarraituko zuela, baina ez zuela auzitegietan defendatzeko
asmorik. Kongresuko erakunde batek, BLAG Bi alderdien Lege
Aholkularitzarako Taldeak, hartu zuen defentsarako ardura Ordezkarien
Ganberako bozeramaile John Boehner errepublikanoaren aginduz.
DOMAren
epaiak ez du sexu berekoen ezkontzaren legeztatze nazionala ezarri;
estatu bakoitzak dauka horretarako eskumena. 11 estatuk eta Columbia
barrutiak onartzen dituzte gay eta lesbianen ezkontzak; bertze seitan
nolabaiteko onarpena dute, eta 30tan debekatuta daude.
Kalifornian, berriz onartuta
Auzitegi
Gorenak atzo emandako bertze epai batek, ordea, bertan behera utziko du
30 estatu horietako baten debekua. Kaliforniako legebiltzarrak 2008an
onartu zituen sexu berekoen arteko ezkontzak. Urte bereko azaroan,
ordea, presidentetzarako hauteskundeekin batera egindako erreferendumean
8. Proposamena delakoa onartu zuten, ezkontza gizon eta emakumeen
arteko loturara mugatzeko. Auzitegi federal batek, baina, 2010ean
neurria baliogabe utzi zuen, eta Kaliforniako Gobernuak 8. Proposamena
defendatzeari uko egin zionez, gay eta lesbianen eskubideen aurkako
talde batek jarraitu zuen auzibidearekin. Auzitegi Gorenak orain erran
du herritarrek ezin dutela lege bat konstituzionala dela auzitegietan
defendatu, aitzinetik gobernuak hori babesteari uko egin badio. Auziaren
funtsean, ordea, ez da sartu; bertzela, debekua ezarria duten bertze 29
estatuei ere eragin ziezaiokeen ebazpenak.
No hay comentarios:
Publicar un comentario